Worm Imaco 2020 a project in lockdowntimes
Feature: Toine&Lin Klaassen: THE BIRDCAGE
Toine Klaassen is an autonomous artist born in 1973, and inspired by the 1990s – especially by the YBAs, the Young British Artists who dominated the artistic scene with throwaway materials. The artist is based in Rotterdam and works on installations, performances and gatherings.
He is a collector of different objects and materials that he uses in his installations, like the remarkable room-filling projects he did in WORM in 2017: “Rehearsals for Re-integration in Paradise”, and the 2019 installation, “carbon connection city hybridization tablet” at “Open The Gates”, as well as the very intimate encounters with passengers in public space during 2019’s DAMNedACT.
At the centre of Toine’s creative practice, an infinite variety of objects is used but above all cages of various sizes and shapes. We speak of bird cages that have been part of the artist’s life since he was a child. Looking at Toine I see a certain resemblance to birds; it is he himself who tells me that he wanted to be a bird and instead found himself to be a human being. It makes us smile as we talk about it, but inside me, I feel a bit of bitterness: do we believe we are free, while in reality, we live in a cage? We believe we are better than a bird because we have the gift of reason, but they have something that we can hardly get: freedom.
Photo: Aad Hoogendoorn
The world of birds, flight, freedom or the idea of being locked up in a cage…When I think of these strange animals that have the gift of flying, two opposing concepts come to mind: freedom and imprisonment.
With Toine and his co-performer Lin we retrace a journey through these ideas. The cage Toine brought is in the middle of the table, sharing the interview with us in the backstage of WORM.
The cage … Found at Rotterdam Central Station five years ago. This is a particular cage because it was customized by Toine with wings of seagulls found dead on the street. The wings are a sort of totem that makes me think of the power of freedom of this object. What is the link between freedom and cage? I personally believe that it is the theatre, the performance, the use that these two artists make of it.
Even in his personal life, the artist experiences this feeling of closure by entering one of his cages. He confesses to me that he has a large dog cage where he sometimes sneaks in and stays there. It almost seems like a nice way to stay safe and maybe feel free. Being closed, being outdoors, standing still, moving considering the other, and flying, are all thoughts that intersect and interweave in a game of oppositions and apparent contradictions.
Photo: Jeroen de Beer
In particular, this cage carries these meanings within it. Used for a performance at the museum Boijmans van Beuningen during the Rotterdam contemporary art fair around two years ago, it represented an experiment in a particular context: a surrealist exhibition in the museum and the art fair, where art is “mundanely” priced, and traded. Toine tells me about the museum full of connoisseurs intent on interpreting a Dalì or a Magritte … The environment of the art galleries, a bit snobbish and chic. To break this atmosphere, Toine and Lin, with both their heads tucked in the cage, walked freely in the corridors of the museum. How much beauty I see in this image: pure and true Surrealism in a live version.
Photo: Aad Hoogendoorn
During the performance, Toine and Lin must take into account the other, and balance the movements so as not to hurt the partner. While describing the use of the cage in the performance, I think of research on the body, movement, balance and the act of “seeing the other”. All these concepts that this cage brings are the cardinal principles of the theatre, but also of the ritual. The seagull wings that decorate it accentuate this sense of rituality.
The interview with the two performers becomes a mix of memories and reflections, and dives into the past and present, but also into the future; in fact, today is the opportunity to say goodbye to this object and make an act of generosity and liberation, by delivering it to another artist. Of course, it is difficult to get rid of it because inside this cage there is so much history and vitality to celebrate with a performance. Now the two artists feel more comfortable inside the cage because they know how to move, they have found their strategies to use it better taking into account the other person inside. They move like twins with synchrony and joints studied at best.
Now that they know it, do they get rid of it? It is precisely when you get to be skilled, that you need to have the courage to change! So we say goodbye to the cage by celebrating with beer and chatter, and thinking that, thanks to this animal-object, we have met other humans and shared with them a part of us.
link naar filmregistratie compilatie
link naar animatie op instagram
Photo: Aad Hoogendoorn
WE ARE THE MARKET!
‘WE WANT INCLUSIVITY, AND WE ARE HERE TO TAKE IT!’
AN INTERNATIONAL AVANT-GARDE OF STYLE-MAKERS WILL ENTER THE STREETS OF EINDHOVEN TO HELP BRING THE RIGHT, INCLUSIVE VIBES TO LIFE. WE WILL INFECT THE CITY CENTRE, AS IT IS IN THIS PLACE THAT THE SILENT MAJORITY’S EXCLUSIVE CULTURE HAS ITS IMPERIALIST BASE.
THEY WILL PERFORM UNANNOUNCED, AND DELIVER ACHIEVEMENTS RANGING FROM POLITICAL ACTIONS; TO THEATRICAL PERFORMANCES; TO SPATIAL INTERVENTIONS; AS WELL AS OTHERS THAT WILL ENGAGE THE PUBLIC IN THEIR OWN SEGREGATED ARENA. IT IS HERE THAT WE MUST BUILD DEMOCRATIC INCLUSIVITY BY WIDENING THE OFFER. READ THE FULL MISSION STATEMENT HERE.
MEANWHILE, AT THE ONOMATOPEE PROJECT SPACE, THESE “ACHIEVEMENTS” WILL BE DISPLAYED CONTINUOUSLY AS A FILM SHOWING THE ACTUAL WORKS, AND FORMATTED IN THE STYLE OF NEWS BROADSHEETS. IN PARALLEL, TO SERVE FURTHER ENLIGHTENMENT, SOME THOUGHTFUL REVIEWERS WILL BE HANGING OUT AT THE BAR, BOTH WILLING AND ABLE TO ENGAGE IN FURTHER SHARPENING OF THE STUFF THAT BEHOLDS US IN THE CHAINS OF THE CAPITALIST COMMONS.
First achievements have happened and are on show, more are to follow.
Featuring: Harmen de Hoop, David Blamey, Nolwenn Salaun, Jennifer Moon, Gil & Moti, the Mona Lisa’s, Grupo Etcétera, The Temple of Tease, Vanessa Brazeau, Toine Klaassen, Apparatus 22, Jasmijn Visser and others.
The theory-sparked bartenders, offering enlightening conversations over heavy drinks, include Robert-Jan Gruijthuijzen, Lietje Bauwens & Wouter De Raeve, Berit Fischer, Dirk Vis and others yet to be announced!
Curator / editor: Freek Lomme
Assistent curator / editor: Josh Plough
Graphic design: Bart de Baets
Made possible thanks to the generous support of the Province of Brabant, the Mondriaan Fund and the Creative Industries Fund NL.
Bio Toine Klaassen
Being an inspired scavenger of the outdoors, using and exercising imagination through role-play, performance artist Toine Klaassen stretches the sense of identification and explores home territory. His work leaves bystanders to consider the symbolic range. One of his many characters is that of a city hybrid, a modern-day bush man, who scours through the urban landscape, seeking leather sofas that he can scalp to source materials, in order to make shoes and other indispensable stuff.
Through his particular character, Toine wants to draw attention to humanity’s wasteful habits and ridicule single-mindedness and notions of property, by creating habitable oases next to streams and railway tracks near the centre. He describes himself as a farmer, who literally remodels the urban landscape and worships anything other than the commercial gods. Exposing himself to the public and acting in unusual ways also makes him very vulnerable, a crucial assett to his performance.
We are the market Onomatopee 142 tekst: Josh Plough 2018 Photo: Lucy Nixon
Exercises in cityhybridisation
There is another city, sat right on top of Eindhoven. It’s the exact same size, has exactly the same buildings, and has precisely the same amount of people living in it, except there is something not quite right with this one. It doesn’t quite fit the narrative we’re sold about modernity and what a future gazing smart city should be like. This ‘Eindhoven’ is where the City Buffalo Hunters reside, a tribe so far consisting of two members. But it is also a place where the city hybrids dwell, and the only way to experience this world is though the mushrooms.
If this all sounds bizarre and fantastical, then it means that you’ve entered the world of the performance artist Toine Klaassen. Inside his head, according to the artist, is somewhere you do not want to go. Yet his performance in Eindhoven this August allowed a glimpse into the the earthy spirt of the city, one that exists simultaneously with our own concrete one. Creating a visual story, Klaassen exposes us to the ‘mycelium’ layer that is ever present in our lives. It stretches under our feet and erupts in fungal infections that can puncture our everyday lives: only, if we want them to though. They stop us in our tracks like a fly agaric on the forest floor, and tease us in with the invite of mystery. But it is here that we must leave Toine Klaassen as an entity, as he no longer exists, and introduce the character Loves Stones, an urban hunter-gatherer, born of Eindhoven, who seeks out the carcasses of old leather sofas that have been left to graze the neglected back streets of the city.
Loves Stones is a personality who on first impressions could seem a little contrived. But when you take time to understand where he has come from and what his journey has been; you’ll realise he could be no one else, wear nothing else, and move in no other way. But his existence is no act of cultural appropriation, and no other civilisations have had their histories ransackedof ancestral knowledge. Loves Stones is Dutch: through and through. It was a photo of the artist’s father in his garden that prompted the birth of the Dutch Bushman, the overarching paternal force that nurtures individual incarnations of characters like Loves Stones. The artist uses only what’s at hand or abandonedmaterials that have been neglected, and explains that if you can find it your backyard, you don’t have to go off on long plane journeys or ayahuasca trips. All you need to do is practice with your imagination: it’s all about staying at home.
Using this kind of imagination means that we are all city hybrids whether we want to acknowledge it or not. Through globalisation, different cultures have crossed, mingled and settled within one another. As Klaassen explains ‘the Chinese are building Catholic churches and we, the Dutch, are doing this Zen Buddhist bullshit… over the past 300 years all the Christians are living in China and all the Taoists are moving to Brabant’. The alter ego that is Loves Stones exposes us to this mycelium layer that we’re all plugged into but don’t realise, it is our universal bond to the rocks and dirt that binds us together, not a Transatlantic Trade and Investment Partnership. He gives us a glimpse of an absurdist reality, one in which the illusion of consumer capitalism is snagged on a branchand through these tears, Dutch Bushmen appear. These characters make fun of our wasteful habits by hunting leather sofas and making clothing from them, and they ridicule our single mindedness and notions of property in the city by creating habitable oases next to streams and railway tracks, alike.
It is this transformative ability of the artist that is key, Klaassen describes himself as a farmer, ploughing the city and sowing seeds in the furrows he creates. He literally remodels the urban landscape with his idolatrous acts: worshipping anything other than the commercial gods is often denounced as heresy. But if his work makes us reflect, how then does it make him feel? Loves Stones is a buffer, a shield as he describes it, for him to get closer to us. But he is not the only alter ego the artist has, so many are there that he asks ‘Who the fuck is Toine Klaassen, anyway’? and admits that there is sometimes a sense of fear when he performs as he doesn’t know how the public will react to his often invasive acts. Exposing himself to the public and acting in unusual ways also makes him very vulnerable, a crucial assett to his performance. It is through the layers he applies and the objects he uses that a kind of scaffolding is put up around him, creating a chance for Toine Klaassen, or Loves Stones, to twist the normal behaviour of people.
“De Rotterdamse haven: jagen in niemandsland” door Maartje Berendsen voor Mister Motley nr .32 zomer 2012
Op straat is het warm en licht broeierig. Als de deur van Cucosa opengaat, slaat de kou me tegemoet. De ateliers bevinden zich onder het voormalige spoorviaduct Hofplein. Veel ruimte, maar koud en vochtig. Zo hier en daar staat een teil een lekkage op te vangen. Direct achter de voordeur is de presentatieruimte, waar ook een werk van Toine staat. We staan er kort bij stil, maar lopen dan door naar zijn atelier. Vlak voor ik vertrek vertelt hij me waar dat werk over gaat….
Het atelier bestaat uit een van de bogen die het spoorviaduct dragen: een flink vloeroppervlak, gewelfd plafond, nauwelijks of geen daglicht. En koud dus. Onze adem kronkelt omhoog terwijl we praten.
We zitten omgeven door bergen gestapeld materiaal (potten zand, flessen lichtgele vloeistof, maskers, riet, stokken, lappen leer, glazen aquaria met iets erin, je kunt het zo gek niet bedenken), halve en hele beelden, alles eerder gebruikt, door anderen en door hem. Een universum waarin alles zijn eigen waarde heeft. Een hol.
Begeesterd legt hij me uit waar het hem om gaat. Dat is niet zo een-twee-drie gezegd; de wereld van Toine Klaassen laat zich weliswaar ogenschijnlijk makkelijk lezen, het is ook een serieuze aangelegenheid, die vraagt om aandacht.
Het begin van de kunst
Zijn tongval verraadt zijn afkomst uit de buurt van Eindhoven. Geschoold als chemicus werkte hij bij Shell aan de autolakken van Porsche en aan het recyclen van plastic flessen bij Akzo. Daar komt zijn laboratoriumhouding vandaan: het ontleden van elementen en het vermengen van verschillende materialen tot een nieuwe materie. Het chemisch lab was interessant, maar vergeleken met de professor met 200 patenten op zijn naam die daarom alles mocht, was hij toch ‘gewoon een vakkenvuller’. Naast zijn werk was hij ook toen al op bescheiden schaal ‘vaag aan het knutselen’ en veel aan het tekenen.
Via een vriendin die fotografie ging studeren, kwam hij mee naar de Rietveld. Hij raakt aan de praat met een docent die hem aanraadt toelatingsexamen te doen. Dat doet hij, in Arnhem en Amsterdam. Op de Rietveld wordt hij aangenomen. Zo begint zijn echte leven met de kunst.
De Rotterdamse haven: jagen in niemandsland
De woningnood in Amsterdam brengt hem naar Rotterdam-Zuid, waar hij voor weinig geld tussen de dealers woont. In de omgeving van de Maashaven begint zijn passie voor de haven, of beter gezegd: voor het overgangsgebied dat de haven met zich meebrengt. Een niemandsland met stedelijke rafelranden en braakliggend terrein aan het water. Zijn jachtterrein.
Het is een schot in de roos als hij in 2004 antikraak een scheepswerf als werkplek krijgt: de Ysselwerf onder de Van Brienenoordbrug. Met een oppervlakte van bijna 5000m2 het atelier van zijn dromen. “Net als Richter kunnen fietsen door je atelier!”, zegt hij met opgetogen blik. In de werf is altijd ruimte “en ruimte trekt spullen aan, als een magneet”.
Onderdeel van de werf is een oude halfvergane hellingbaan, als de ruïne van een Romeinse arena, waar het water af en aan spoelt. Het materiaal voor zijn werk (installaties die de basis zijn van performance en andersom) komt er aanvaren. Hier ontstaan de tijdloze wachters die ons gesprek volgen, twee rijzige gedaantes van door het water afgeronde brokken piepschuim. Toine neemt ze al twaalf jaar overal mee naar toe. Zijn achtergrond verraadt zich: “Eigenlijk zijn het Adam en Eva. Ik heb ze ook ‘muons’ genoemd, dat komt uit de waterchemie, maar dat vind ik te ver gaan. Dat is chemisch jargon.”
Op de Ysselwerf wordt ook de Dutch Bushman geboren, de oorspronkelijke bewoner van Nederland. Hij gaat op avontuur in de overgangsgebieden, de niemandslanden. Hij gaat ook de stad in, op jacht naar “city buffaloes” en snijdt hun leer van de banken die bij het afval staan.
Al pratend pakt hij een soort didgeridoo die hij gemaakt heeft van de stengel van een berenklauw. Een typische bushman ontdekking.
Het jagen, het authentieke, het rituele is essentieel in Toine’s werk. Hij kiest zijn woorden zorgvuldig, zich bewust van het gemak waarmee in de kunstwereld etiketjes worden geplakt als je iets doet dat al te makkelijk in een hoek te zetten is. Het materiaal dat hij gebruikt, de rituelen die hij in zijn performance schept, de sfeer die hij om zich heen oproept ruikt naar ‘vroeger’. Hij wil de diepte in van het onbewuste, maar wil het leven ook testen met hypothesen. In alles wat hij doet zitten paradoxen, zegt hij.
“Het is meer ‘post’ dan terug”, merkt hij op. “ik wil geen niet-westerse rituelen romantiseren, ik ga verder. Dat eeuwige categoriseren, dat indelen in hokjes verlamt. Als je categoriseert kun je alles eenvoudig en aan de oppervlakte houden. Ik noem dat de ‘ver MDF-ing van de beschaving’.
In mijn eigen universum wil ik verbindingen leggen, de tijd staat daar los van. Ik meng wat ik op straat vind met wat ik in de natuur vind, en behandel die dingen bijna als moleculen waarmee ik een nieuw organisme bouw. Natuurlijk is het zo dat mijn werk zich tegen het modern materialisme richt. Ik geloof in aandacht, in luisteren in je achtertuin. Maar weet je? Al die dingen zijn een vorm van geloof: ik heb het geloof in de chemie ingeruild voor dat in de kunst.”
De geest van het Maaswater
In de scheepswerf leefde voor hem de Maasgeest. De sfeer van de werf, het water dat altijd daar was, het materiaal dat aankwam werden inspiratiebronnen voor zijn werk. Hij maakt de installatie “Maasstad” in de Mariakapel in Hoorn: beelden uit de Maas, met allerlei elementen, stenen, gestaltes, water, geordend in een bijna rituele rangschikking. Rijtjes van drie, rijtjes van vijf, bewaakt door de twee piepschuimen wachters. Vlak voor mijn bezoek heeft hij een rijtje bakstenen uit de scheepswerf, door het water teruggebracht tot natuurlijk vormen, gezegend met water uit de Maas. “Om de Maasgeest vrij te laten”, beaamt hij. “Die Maasgeest is net zoiets authentieks als de Dutch Bushman. Beide bestaan aan de rafelranden van de beschaving. Als Nederland een natuurreligie zou hebben, zouden die op deze manier zijn grondvesten kunnen krijgen.”
Het zegenen van objecten is een manier om ze naar het nu te halen, ze los te maken van de tijd.
Bij iemand anders zou ik dat als ‘zweverig’ horen, maar Toine praat met ernst en kiest zijn formuleringen weloverwogen. “De sfeer die door die rituelen ontstaat maakt je bevattelijk voor het loslaten het ‘loos gaan’. Er moet eerst concentratie en focus zijn, voordat je ordening los kunt laten”. Ik begrijp hem.
Performance
Hij vertelt hoe zeer hij er de pest aan heeft om ingedeeld te worden als ‘performancekunstenaar’. “Die categorisering, daar heb ik al eerder mijn nek over gebroken. Dat is problematisch. Ik ben voor herdefiniëring, herijking. Voor dat je het weet zitten we hier een half uur te verdoen met praten over wat performancekunst is en hoe dat eruit ziet. Fuck the rules, man. Ik hoef niet zoiets als Vito Acconci gedaan te hebben. Ik zit liever aan de punt van de pijl, dan dat ik de veren kam aan de achterkant van die pijl.”
Belangrijker is voor hem hoe hij zich uit kan drukken, niet de manier waarop. : “Het gaat niet om het medium, het gaat om de visie. Ik ben alleen maar altijd empirisch onderzoek aan het doen met deze meuk om me heen. Langzamerhand ben ik er heel goed in geworden om eruit te halen wat ik kan gebruiken. Zie het als een soort training. En ondertussen gaat die telefoon maar”. Want hij heeft het druk, Toine Klaassen. Veel tentoonstellingen en ook performances “bij de mensen thuis”.
“Ik zie het als het vervullen van een paradox. Ik gebruik alleen maar readymades, ik heb twee linkerhanden. Maar ik kan alleen in mijn universum de verbindingen maken. Dat doe ik op het visuele en op de energie die dingen hebben. Zonder die verbindingen is dit hier gewoon een braakliggend terrein waar iemand wat spullen neer heeft gemikt”. Hij is wat de dingen bindt, zonder hem doen ze niks. Hij krijgt dan ook wel eens te horen van mensen die werk van hem in huis hebben dat het zonder hem niet werkt. “Dan ga ik daarheen om intensive care te verzorgen, intensive care aan het wak. Zo zie ik dat. Het steeds openmaken, vanaf de rand ga je erdoorheen en haalt het naar boven. Je houdt alles open, zodat de diepte daaronder zichtbaar is.”
Vuurtoren
Heel recent deed hij een performance met installatie en geluiden in de vuurtoren in de Leuvenhaven bij het Havenmuseum, als onderdeel van het festival Stand out to Sea. “Bijna de Efteling”, zegt hij grinnikend. Hij vestigde zich op de eerste verdieping van de toren, omgeven door flessen Maaswater, oude vuurwerkhulzen met riet en een grote rieten ster op het plafond. Met enige regelmaat daalde hij af uit de toren met een krat flessen, vulde ze met Maaswater en besprenkelde daarmee de vuurtoren. “Om de Maasgeest vrij te laten uiteraard”, zegt hij. Daarna liep hij met een bel rond de toren om zo bezoekers uit te nodigen mee te gaan naar boven, waar hij zijn performance voortzet.
“Wacht, ik laat je horen welke geluiden ik deed.” Terwijl hij iets zoekt achter een stellage, zegt hij: “Weet je? Ik ga wel even helemaal erin. Dan praat ik ondertussen wel gewoon door”. Hij zet een ruige pruik op van “vieze schapenvacht”, een bril en een leren platte pet, en veranderd zo langzaam in een verwilderde kabouter Hij pakt twee dunne latjes. Dan kijkt hij me doordringend aan, verdwijnt in zijn rol. Aandachtig loopt hij een cirkel, ondertussen de latjes klepperend. Pakt vervolgens een zware cirkelzaag en slaat erop met een stalen buis. De zaag legt hij voorzichtig tegen de in Maaswater gedoopte stenen.
De betoverend geluiden worden afgesloten met de op gedragen toon uitgesproken tekst: “I believe in that there is no magic. That’s the magic”. Dezelfde tekst staat op een paneel dat in een teiltje naast ons ligt, met Maaswater natuurlijk.
Toveren, magie, rituelen…
“Op het moment dat de dingen die je doet, raken aan het membraan tussen het artificiële en het reële, dan word het interessant. Wat ik doe is geen toneelstukje. Ik geloof er zó in dat het echt is. Ik zeg altijd tegen mijn kinderen: ‘Als je zelf niet gelooft in wat je doet, hoe kan een ander het dan geloven’. Het is pure ernst , maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat ik wat ik doe niet wil ridiculiseren. Dat vind ik belangrijk, dat je rake klappen uitdeelt.”
“Wat ik zielig vind is lenen van de oorspronkelijkheid van een ander, van Aboriginal Tribes, of van Indianen. Ik doe wel iets sjamanistisch en raak wel aan allerlei dingen die betrekking hebben op natuurreligies. Maar dat stempel wil ik niet. Daarom is er de Dutch Bushman en de Hollandiaan, die ik kort geleden ontdekt heb. Dat gaat over authenticiteit. Ik ben niet geïnteresseerd in de verwesterde Hollywoodversie.
Iedere kunstenaar doet zijn rituelen, noem het handelingen, noem het werkwijzen. Alle kunst is ritueel.”
Die oorspronkelijkheid waar hij naar streeft, waar nog ruimte is voor nieuwe rituelen, is voor Toine als Dutch Bushman vooral vindbaar in niemandsland. “Aan de rafelranden vind ik alles interessant!”. De Rotterdamse haven is het overgangsgebied waar hij kan jagen op zijn prooi.
door Maartje Berendsen voor Mister Motley nr .32 zomer 2012
hieronder een link naar een artikel over deelname aan hotel rotterdam
http://www.sandrasmets.nl/beurzen-evenementen/hotel_rotterdam.htm
Kwakzalven aan de rafelranden van onze beschaving.
door Miek Zwamborn voor Belgisch literair tijdschrift Klugerhans nr 6 juli 2010
Toine Klaassen (Eindhoven 1973) werkt sinds zijn afstuderen aan de Gerrit Rietveld Academie in Rotterdam waar hij zijn atelier en opslag heeft onder het spoor. De aftandse ruimte biedt onderdak aan een zestal kunstenaars die niet terugschrikken voor kou en ratten. Het is een plek die door de boogvormige plafonds doet denken aan een middeleeuwse kerker, even donker en koud. Via een gat in de muur, afgeschermd met een dikke laag paardendekens tegen de tocht, word ik de studio binnengeloodst. De ruimte is tot de nok toe gevuld met spullen die Klaassen van de vuilnisbelt heeft gered of jutte langs de Maas waar veel van zijn materialen als oude voetballen en wrakhout aanspoelen. De duizenden objecten worden in stellingkasten gerangschikt op vorm of kleur. Het is een feest voor het oog, Klaassens studio is als het nest van een ekster, maar zijn voorliefde gaat veel verder dan een paar glimmende kettingen. Lege plastic flessen zonnebloemolie met gele dop staan tussen de losse ledematen van paspoppen, zandlopers, gesealde makrelen, dieren op sterk water, kisten met eieren, dobbers en toverballen.
Voordat Klaassen naar de academie ging wijdde hij zich aan de chemie. Zijn wetenschappelijke achtergrond vormt de basis van zijn Laboratorium voor hedendaagse archeologie, waaronder hij al zijn projecten schaart. Klaassen vraagt aandacht voor de poëzie van het onooglijke, het kleine en het veronachtzaamde. Zonder vooropgezet plan gaat hij met de weggegooide voorwerpen aan de slag. Zijn werk ontstaat vaak temidden van het publiek in een performatieve setting, waarbij hij het absurdistische niet schuwt. Of zoals Klaassen zelf stelt: ´Als je een vlinder met je handen vangt, gaat het poeder van zijn vleugels af en blijft er een vodje over’.
Temidden van de schijnbare chaos monteert Klaassen in een uitvergrote Chiquitadoos die voorzien van glazen vensters dienst doet als mini bouwkeet annex kantoor de films die hij in de aanloop naar en tijdens zijn performances maakt. Deze films laten niet alleen de totstandkoming zien, maar tonen zijn bezwerende handelingen van binnnenuit. De camera wisselt tussen overzichtbeeld, zoom en het vogelvluchtperspectief dat Klaassen tijdens de sessie zelf heeft. De wonderlijke composities tonen Klaassens struinende blik en nodigen de kijker uit zijn universum binnen te treden.
In Kluger Hans #06 publiceren we beelden van performances die Klaassen op locatie intitieerde. Temidden van zijn kleurrijke verzamelingen spreek ik met hem over deze werken.
Feel fine feel pure http://www.youtube.com/watch?v=8ihjuHhmp80
Gehuld in indianentooi en gekoppeld aan een gasmasker sta ik tussen twee witte gasflessen in de berm van de N 242. Ik ben door mijn uitrusting afgeschermd van het verkeer dat aan mij voorbijraast, terwijl ik zachtjes ‘feel fine, feel pure’ zing met haangekraai op de achtergrond. Ik verzet me tegen de jachtigheid en het kapitaal van mijn medemens, het gaat over de nachtmerrie van de westerling, de primitieve als demoon uit de toekomst, over hoe hij de verwoeste klimaten op aarde die hij heeft aangericht kan trotseren, visionair gezien zal de westerling sterven en de autenthieke bewoner van de aarde terugkeren ofwel de balans wordt opgemaakt etc.’ In het zelfde indianenpak maar dan zonder gasflessen wandelde Klaassen twee jaar daarvoor ook naar de Mac Donalds waar hij zijn hamburger met schelpen probeerde af te rekenen. Zijn verschijning is enerzijds absurd maar boezemt anderzijds ook angst in. Hij lijkt de bestuurders te willen waarschuwen voor de schade die zij aanrichten. Ondertussen viert hij in totemachtige beelden opgebouwd uit verzamelde wieldoppen ook de blingbling van het materialisme. Het is een tegenstelling die vaak in zijn projecten opduikt. Met de afgedankte troep van de wereld probeert hij diezelfde wereld onderuit te halen. Aan definitieve ingrepen heeft Klaassen geen boodschap. Bij hem is altijd alles in beweging. Hij laadt zijn installaties op aan het moment, veel onderdelen keren in een andere hoedanigheid weer terug.
Birdshapedbirdhouse http://www.youtube.com/watch?v=FwabDviFpg8
Klaassen:’Ik zie mijn verzamelingen als koraalriffen. Zodra ik er een tijdje vandaan ben, moet het rif nieuw leven ingeblazen worden. Ik probeer niet te veel te koesteren en er steeds weer de riek in te zetten’. Birdshapedbirdhouse is zo’n installatie die in de loop van de jaren uitgroeide tot een hedendaags rariteitenkabinet waarvan bezoekers via patrijspoorten en spiegels een glimp kunnen opvangen. Door in zijn werk delen toegankelijk te houden en andere delen af te schermen weet Klaassen steeds de magie van het geziene en het verborgene op de spits te drijven. Vanuit zijn toren lokt hij met zijn getinkel van bestek dat èn als versiering dient èn als geluid wordt ingezet, de toeschouwers naar zijn installatie toe. Eenmaal binnen handbereik deelt hij snoep uit, of gooit een haffel lege mosselschelpen naar hen toe die de onoplettende nieuwsgierigen ook al knasperend onder hun schoenen hebben verpletterd.
‘De soms wat ruwe omgang met het publiek door dingen naar ze te gooien bijvoorbeeld apennoten om ze van het apenkijken weg te houden, heeft
het opwekken van een minder vanzelfsprekende spanningsboog, concentratie of beleving of toenadering van het zich voltrekkende tot doel. De mensen worden dan als het ware door een voor hun bekende eerste laag van de manier waarop je werk kan benaderen of beleven heen geloodst. Vanzelfsprekendheden dienen hoe dan ook op de proef te worden gesteld.’ Zo liet Klaassen in de ‘Stekelbaarsjestunnel’ bijvoorbeeld alleen vrouwen toe en moesten hun mannen buiten wachten.
De bekering http://www.youtube.com/watch?v=czTr6iWoI48
‘De Babylonische grenssteen en de steen van Rosetta waren het vertrekpunt van een zeer complexe installatie Babylonië die ik samen met Mathijs Lieshout in Rotterdam bouwde, waarin controle en toeval elkaar afwisselen (paradox include).’ In een gigantisch skelet van dunne vurenhouten latten waaronder de bodem bezaaid was met uitgescheurde bladzijdes uit de Gouden Gids zien we Klaassen rondbanjeren. Hij heeft zijn witte laboratoriumjas aan en knipt een masker dat hij even later voorbindt. Op de grond temidden van de propaganda ligt een vrouw badend in mosselen en geld, zij is gedeeltelijk in klei gepakt en houdt een blauwgeschilderd hart vast. Klaassen: De rat was naarstig op zoek naar de juiste chemie om een vrouw een staart te bezorgen.’ Zo eenvoudig kan het zijn. Als toeschouwer probeer ik verbanden te leggen tussen de ruimte en de handelingen van het dier. En hoe langer ik kijk hoe meer linken er te leggen zijn. Wat er precies gebeurt tussen de vrouw en de rat blijft ongewis, maar beiden zijn zo verzonken in het verhaal dat ik me begin af te vragen hoe zij straks uit deze trance zullen ontwaken.
Stroper II
Sommige kostuums uit performances krijgen na verloop van tijd een autonome status. Zo staan er een aantal wachters in Klaassens studio die namen dragen als Bestekridder en Stroper II. Mooi aan deze beelden is dat ze de verzamelingen hebben geabsorbeerd. Ze lijken tijdens hun verblijf in de studio zelf studio geworden, zoals kokerjuffers die hun behuizing samenstellen van de steentjes en schelpen uit de rivier waarin zij leven. Stroper II is behangen met gebroken autospiegels, verweerde vlaggen, vuurpijlen, kokkels en kralen. Het gegasmaskerde gezicht gaat schuil onder een hoge hoed van zilver isolatiemateriaal waardoor het beeld aan een tovenaar doet denken. ‘Hoe dunner het membraan tussen de artificiële wereld en de werkelijkheid hoe dichter je aan de reële wereld raakt. Ik probeer de werkelijkheid af te pellen zodat het wezenlijke van de dingen overblijft.’
Als bezoeker is het een verademing om door het parcours van spullen te mogen dwalen. De ruimtes zijn van een wanorde en patina die uit onze Europese realiteit verdwenen is. In het werk van Klaassen krijgt elk voorwerp hoe stoffig ook weer bestaansrecht. Zo wordt de stapel afgedankte tuinmeubel-matrassen en kussens boven op een van de stellingkasten door de verschillende motieven en verbleekte kleuren van een verontrustende en ontroerende pracht, omdat de spullen nog zo vervuld zijn van leven, hun geschiedenis aan de oppervlakte komt. Het is een gul gebaar die van de wegwerpmaatschappij een grote schatkist maakt.
door Miek Zwamborn voor Belgisch literair tijdschrift Klugerhans nr 6 juli 2010
BELIEVE BEYOND SCIENCE
New Life and the Dreamgarden
Fieldgate gallery London 2007
Thinking of art as a methodology of conviction, Toine Klaassen’s approach to art-as-research reveals how art may only be that form of activity that doesn’t conform to any other discipline of knowledge, or regulation of action. Klaassen’s in-residence activity produces a complex mix of taxonomical and empirical research, combining psychological and subjective investigations with a self-ironising mysticism that plays satirically with mainstream culture’s obsession with the artist-figure as a sort of ‘visionary’ primitive. Klaassen is both deadly earnest and impishly deceptive in his manipulation of the contradictory forms of his brand of esoteric rationalism.
JJ Charlesworth
recencies:
Aishlinn Bruinja over “Catched and caged” in tubelight klik hier
Lilian Bense over “De stekelbaarsjestunnel” op de kunvlaai 2008
Travelling Laboratory for Contemporary Archaeology (originally: Het reizend laboratorium voor hedendaagse archeologie)
Toine Klaassen calls himself a barbarian. He distrusts all that is too slick, too clean, and prefers the rough and the earthly for its natural self-evidency. In his Travelling Laboratory for Contemporary Archaeology (originally: Het reizend laboratorium voor hedendaagse archeologie) Klaassen researches this friction between an ever more artificial or constructed world and the natural, brutal side he feels society also needs. The laboratory he made for Basement Art Project, here at Kunstvlaai A.P.I., is a stickleback’s tunnel (or ’stekelbaarsjestunnel’).
In the process of seduction, the male stickleback builds a tunnel-shaped nest. The tunnel must be as pretty as possible in order to lure in a female fish. Klaassen, following this example, lures female visitors of the Kunstvlaai to step into his lab and see all the wonderful things inside. This, of course, is also an analogy to the other presentations at the Kunstvlaai which are all intended to impress. At times, Klaassen tends to get annoyed by the stares of the audience and he may respond by taking pictures or making an egg explode to scare people away. (LvR)
Rondom het vergrootglas & De kracht van het zonlicht.
Door Marjolein Schaap 2007
Al heb ik mij voorgenomen om van te voren helemaal niets over Toine Klaassen en zijn werk te bedenken, in de trein naar Den Haag bekruipt me toch een ongemakkelijk gevoel. Aan mij is gevraagd om zijn (interactieve) interventie ‘te ervaren’ en die ervaring te beschrijven, terwijl ik – met inname van de gepaste afstand – toch vooral ook een kunstcriticus en -theoreticus ben. Sterker, sinds 2005 ben ik me in de kunstinterventie gaan specialiseren en een ‘autoriteit’ in dat onderwerp aan het worden. Ergens zit ik nu in een knoop.
Als eerste meld ik me bij het Bureau voor Hedendaags Avontuur (BvHA) en word ik – tegen de onbevangenheid in – vrijwel direct aan Klaassen voorgesteld: in wit-synthetische broek en jas, compleet met ID badge. Op het moment dat ik me met een koffie aan de buitentafel heb geïnstalleerd, stevent hij op zijn witte kraakschoenen naar de nabijgelegen beeldenroute met in de aanslag: een forse loep op driepoot. Ik fladder er maar wat achteraan, waarna ik me als onzichtbaar probeer op te stellen – hetgeen achteraf geen slechte positie is. Wie niet aan de interventie van Klaassen ‘meedoet’, ziet vooral een act. Eerst kijken, dus maar.
Gezien de conditie van loep en driepoot stamt deze doktor (?) uit een periode en/of land waar wetenschappelijke instrumenten nog dagelijks in de was worden gezet. Omdat ook de combinatie van beide instrumenten geen gangbare is, bestempelt dat Klaassen als vanzelf tot een acteur of levende sculptuur. De toeristen en passanten die over de beeldenroute flaneren, vragen ze het zich zichtbaar af. Waar hoort deze figuur bij en wat gaat ie doen? Als duidelijk wordt dat Klaassen een foto van de passanten wil maken, is dat aanvankelijk een kwestie van aanklampen. Want niet alleen in mijn aanwezigheid ligt een dilemma besloten. Ook de cameravrouw die in opdracht van het BvHA deze interventie aan het vastleggen is, houdt de mensen – hoe nieuwsgierig ook – uit zijn buurt.
Het zijn tenslotte twee jonge kinderen die samen met pa en ma het ijs breken.Via de loep maakt Klaassen een foto van dit gezin en van de jongste zoon – die het allemaal heel cool vindt – een foto van het linkeroog. Daarna wordt via de loep ook van mij en mijn linkeroog een afdruk gemaakt; het resultaat is ter plekke in de camera te zien. Mijn ervaring? Die bestaat uit de ongemakkelijke nieuwsgierigheid die je ten deel kan vallen als gevolg van de blik van een fotograaf: hoe wordt je gezien, bekeken en gemeten? “Heé, een straatfotograaf”, roept iemand uit. Maar dat is duidelijk niet de juiste benaming.
Een aanknopingspunt vormt de zijkamer die hij als ‘laboratorium voor de hedendaagse archeologie’ in het BvHA heeft ingericht. Temidden van een keur aan uitgestalde objecten, zoals zandlopers, suikerklontjes, (medische) maskers en zilveren snoepballen, en aan de wand geprikte afbeeldingen, waaronder een aantal loepfoto’s van uitvergrootte linkerogen, vertelt hij honderduit. Ook over zijn reguliere werkzaamheden waarvan zowel de (interactieve) interventie als de performance slechts een van de vele segmenten vormen. Zijn openhartigheid lijkt van doen te hebben met mijn werk als kunstcriticus. We zijn elkaars onderwerp geworden.
Als het publiek alleen de ‘loep-interventie’ heeft meegemaakt en dit tijdelijk lab is misgelopen, is er qua perceptie een loskoppeling ontstaan, een onvolledig beeld. Niet dat het Klaassen wat lijkt te deren. Geredeneerd vanuit zijn lab-situatie is het niet meer dan logisch dat hij af en toe voor een veldonderzoek naar buiten stuift. Daar, lijkt hij als zelf uitgeroepen specialist onze in specialismen versplinterde maatschappij ter discussie te stellen. Luisteren naar de wetenschap? Moeten wij niet zelf – in de lijn van het uitvergrootte linkeroog – onze ogen wijd open sperren……… .
Op de website van het BvHA staat het volgende vermeld. “ Omdat journalisten zich vooral bezighouden met gewelddadigheden van formaat, heeft Toine Klaassen het idee opgevat om de kleinere gewelddadigheden op te sporen. Hij probeert je voor de lens bekentenissen af te laten leggen over gewelddadigheden die je begaan hebt door de zon op levende onderwerpen te focussen”. Zo zijn er mensen die met behulp van een loep en de zon mieren uitroeien, door ze levend te verbranden – dat heeft hij mij nog wel verteld. Verder heeft hij niet doorgevraagd. Maar ja, ik heb alleen mijzelf in de zon verbrand, zij het gelukkig zonder loep. Misschien vermoedde hij al dat dit aspect van zijn interventie niet aan mij besteed zou zijn. Wel ligt mij op weg naar huis een prangende vraag op de lippen. Wat zou Klaassen met zijn instrumenten hebben gedaan als geen enkele passant zich voor een foto had gemeld. In hoeverre had hij zich afhankelijk gemaakt van de deelname van het publiek?
Voor de film naar aanleiding van de betreffende werkperiode in Londen en den Haag klik hier
.
Jan Kappers over “Bloemcirkels en Sunpower” in tubelight klik artikel
.
.
MANIPULATIE VAN VRIJHEID EN TIJD
OF HOE VER RIJKT DE DWINGENDE MACHT VAN
DE MENSELIJKE HAND EN DIENS VERSTAND
Het is allemaal begonnen boven mijn scheikunde boek waar ik een bromvlieg een stropje van een visdraad van vierhonderdtste millimeter om zijn kop deed om hem dan vervolgens aan dat lijntje door mijn studeerkamer rond te laten vliegen.
Maar altijd al ging mijn fascinatie uit naar dieren en planten. Echter het enkel bekijken van dieren en planten was niet genoeg, dieren stopte ik in hokken, emmers en in de vijver. Ik hield ze gevangen om ze te kunnen “helpen” en bestuderen. Planten probeerde ik te manipuleren met ijzerdraden en touwen zodat ze met hun wortels in potten de door mij uitgezette richting in groeide.
Eigenlijk was ik me toen van geen kwaad bewust totdat ik in ging zien dat door met dieren, planten en mensen inclusief mezelf te experimenteren , ik iets kan vertellen over de grip van de mens op tijd, de natuur en kan ridiculiseren hoe we proberen dingen onder controle te hebben.
Ik heb een werkwijze ontwikkeld waarin deze ‘experimenten’ zowel binnen in atelier of galerie, als buiten “in het vrije veld” plaats kunnen vinden. Dus werk ik zowel binnen als buiten “in het vrije veld” aan de resultaten. Het vrije veld zie ik, als de plekken die ik voor dat moment van belang acht voor mijn onderzoek en de daarom trend te verkrijgen resultaten, maar ook als de plekken waar ik aan materialen kom en ideeën.
Als het onderzoek niet in de openlucht plaats vind werk ik vaak vanuit een site specific setting waarbij ik gebruik maak van oud hout, bloem, zand en allerlei natuurlijke- en gevonden materialen om het primitieve voelbaar te maken in een geciviliseerde westerse wereld als waarin wij leven.
In de installatie PERSONAL GALAXY bijvoorbeeld heb ik mezelf als “Dutch Bushman” tussen rietkragen, op dwangmatig wijze tot onderdeel van de tijd gemaakt en draai 2 uur lang in rondjes, waarbij na het afleggen van elk rondje een zandloper wordt omgedraaid . Terwijl hanen onderwijl tartend blijven kraaien voor het aankondigen van weer een nieuwe dag.
Als “Dutch Bushman” blijven mensen natuurlijk wel op afstand maar een kelner in wit kostuum die gratis flessen Spirit uit deelt, onder het genot van oude krakerige jazz van lp, is verleidelijk. Als vogels op oud brood komen de mensen, in grote getale, hun geest in de fles van de door hun genuttigde “Spirit” laten stoppen. Dat die IMMORTALITY BAR gemaakt is van vieze afgedankte materialen neemt men dan natuurlijk op de koop toe, men wordt immers onsterfelijk!!!
In het filmpje MIN HONDERD JAAR haal ik de pogingen tot het creёren van onsterfelijkheid er weer onderuit door paardebloem pluizenbollen te verbranden. Mij werd vroeger verteld dat als je zo’n pluizenbol in een keer leeg kon blazen je wel honderd jaar zou worden, maar ja als je ze gaat verbranden? klik hier voor film
Het experimenteren met installatie performance en film gaat verder en al deze facetten van mijn werk die eerst meer als separate onderdelen beleefbaar werden gemaakt komen nu meer en meer samen. Ik ben het afgelopen jaar vanuit een reizend laboratorium gaan werken en trek van locatie naar locatie. (Een nomadisch kunstenaarsschap wordt hiermee van kracht.)
Zo belande ik in Alkmaar voor een werk periode FATAMORGANA, die ik coördineer vanuit mijn laboratorium waarin ik ook een maand lang woon. Het laboratorium is gevestigd in een container van Unit1 in het kader van kunstlab Orbino, in het aan herstructurering onderhevig zijnde gebied van de ring n242 Alkmaar oost.
In het Noord Hollandse landschap was ik een professor met witte laboratoriumkleding en voerde experimenten uit met een sjamanistisch- en alchemistisch- en een vooral niet wetenschappelijk te verklaren karakter. Door een magische betovering met veren en schelpengruis veranderd de professor in een witte indiaan “Waterstapper”. Na het plaatsen van een”wieldopzonnetje” om de goden gunstig te stemmen voor de niet te stuiten beweging van de westerse civilisatie, wordt de betovering verbroken en gaat de indiaan een hamburger eten bij MC Donalds en natuurlijk is het geen probleem deze gewoon af te rekenen met schelpen van de zwanenmossels uit het aan de n242 gelegen kanaal. klik hier voor film
Tijdens de tentoonstelling Sense & Sensitivity in Tent Rotterdam 2006/2007 was het laboratorium; LABORATORIUM VOOR HEDENDAAGSE ARCHEOLOGIE.
De restanten van performances, de performances zelf zowel als de registraties hiervan zijn hier beleefbaar, dit als een “on going result” van de hierbij behorende werkperiode van 2 maanden.
Door een kijkglaasje in de deur van “het laboratorium” kon het publiek, de laborant die naarstig op zoek is naar resultaten, voortdurend in de gaten houden. De resultaten van de experimenten en de werking van het laboratorium werden in publieke momenten met onder andere middelbare scholieren en kunstacademie studenten onder de loep genomen.
In april 2007 ga ik in de straten van Londen op jacht naar resultaten voor mijn onderzoek welke dit maal besloten liggen in de hoofden van de Londense stedelingen.
Onderwijl ik met een vergrootglas in de mensen hun oog kijk zal ik ze vragen bekentenissen af te leggen over jeugdzonden die ze hebben begaan door te experimenteren met de vernietigende brandkracht van een vergrootglas.
In plaats van op gewelddadigheden van wereldformaat te focussen hoop ik op deze wijze informatie in te winnen over geweld wat dicht bij de mensen zelf of wat denk je van in de mensen zelf zijn oorsprong kent. De resultaten hiervan zullen worden gepresenteerd in mijn daarvoor speciaal ingerichte onderzoekslaboratorium tijdens de tentoonstelling NEW LIFE AND THE DREAM GARDEN in de Fieldgate Gallery in Londen. Naast de video registraties van het onderzoek zullen in het LABORATORY FOR CONTAMPORARY ARCHEOLOGY foto’s van de ogen van “de schuldigen” te zien zijn.
Net als mijn schrijven heeft mijn werkwijze wellicht een bruut voorkomen maar het is allemaal wel degelijk uiterst afgewogen.
Toine Klaassen 2007
.
.
HET GEVAAR VAN FIX AND FINISH
De door onze civilisatie vormgegeven wereld, drijft ons verder en verder af van ons oorspronkelijke aardse bestaan. Om dat wat we hebben te kunnen behouden en om dit te kunnen blijven uitbreiden, verplichten we onszelf tot het uiterste te gaan en worden slaaf van DE WESTERN LUXURY MACHINE. 
Onze individuele authenticiteit wordt door een bedachte vormgegeven maakbare authenticiteit vervangen. We leven in de tijd van de TRENDMENS die enkel kicked op het uiterlijk van dat wat je als individu hebt kunnen verwerven in de welvaart jungle.
Ruimte Maken voor een Vrijplaats
Naar mijn idee is onze cultuur te veel gefixeerd op het bereiken van een onfeilbare positie voor de mens. Een succesvolle carrière die je tijd bijna volledig opeist is nodig om de hoge welvaartstandaard te kunnen halen. Met mijn werk wil ik een contrast bieden aan de beweging van deze cultuur om de kwetsbaarheid en betrekkelijkheid ervan aan de orde te stellen.
Hedendaagse Archeologie
De rode draad in mijn werk wordt gevormd door de tijdelijkheid en vergankelijkheid waaraan wij in de wereld onderhevig zijn. Door te experimenteren wil ik tijdelijkheid en vergankelijkheid zichtbaar maken waardoor je deze kunt ondervragen.
Toine Klaassen 2006